Toelichting reserves

Via het provinciefonds ontving de provincie een decentralisatieuitkering voor de uitvoering van het meerjarenwerkprogramma bodem 2010-2014. Het werkprogramma was een uitwerking van het Bodemconvenant dat met Rijk en gemeenten in 2009 is overeengekomen. Met ingang van 2015 ontvangt de provincie, als decentralisatieuitkering via het provinciefonds, middelen voor uitvoering van het Convenant Bodem en Ondergrond 2015-2020 (op 17 maart 2015 door Rijk, VNG, IPO en UvW vastgesteld). Met de programmareserve kunnen verschillen in het kasritme over de looptijd van het werkprogramma worden opgevangen. Kasritmeverschillen kunnen ontstaan door versnellingen of vertragingen in de uitvoering van projecten en door verschillen in de uitgaven voor het werkprogramma en het vaste kasritme van inkomsten uit de financiële uitkering.

De onttrekkingen worden bijgesteld met € 5,9 mln ten opzichte van de voorjaarsnota. Dit bedrag is een optelsom van:

• € 2,6 mln. Begrotingssubsidie Oude Tonge. In de loop van 2022 is bekend dat het project sanering en herontwikkeling oude gasfabriek Oude Tonge qua aanvraag van de begrotingssubsidie vertraagd is. De verwachting is nog steeds dat de begrotingssubsidie dit jaar aangevraagd wordt, maar de subsidielasten komen pas vanaf 2023. Sanering van Oude Tonge start dan ook pas in 2023.

• € 1,9 mln. SPUK historische opgaven en buitenproportionele opgaven. Ministerie van I&W heeft dit jaar opnieuw een regeling specifieke uitkering historische opgaven en buitenportportionele opgaven (PFAS en diffuus lood). De verwachting is dat de provincie hier circa € 1,9 mln ontvangt vanuit het Rijk. Met dit bedrag wordt de onttrekking uit de reserve Bodem, ondergrond en grondwater verlaagd.

• € 1,5 mln. EMK middelen. Met het Rijk is afgesproken dat de middelen bestemd voor EMK richting het Rijk worden overgemaakt. Eerder zou het dit jaar overgemaakt worden wat nu vertraagd is en in 2023 plaatsvindt. Om die reden wordt € 1,5 mln naar 2023 verschoven.

De stortingen worden bijgesteld met € 1,0 mln t.o.v. de voorjaarsnota. Dit bedrag is een optelsom van:

• € 0,6 mln. Dekking apparaatskosten via Meicirculaire 2022. Met de Meicirculaire 2022 is 0,6 mln toegevoegd aan de algemene uitkering ter tegemoetkoming in de apparaatskosten van de ambtelijke organisatie die zorgdraagt voor de uitvoering van de taken die de Wet bodembescherming toekent aan bevoegd gezagen, in dit geval de provincie Zuid-Holland. Dit is besloten in het bestuurlijk overleg tussen de minister van Infrastructuur en Waterstaat, IPO en de VNG.

• € 0,4 mln. Beklemming bij Jaarrekening 2021 Het betreft het deel van de niet ingezette onttrekking uit 2021 van de reserve Bodem, ondergrond en grondwater wat niet via beklemming met de jaarrekening 2021 is meegenomen. Met de jaarrekening 2021 is € 1,7 mln beklemd op het rekeningresultaat. Maar er rest nog € 0,4 mln wat nog teruggestort dient te worden in de reserve Bodem ter behoud van de middelen.

De provincie is op de grond van de Wet bodembescherming en de Waterwet bevoegd gezag voor respectievelijk bodem en grondwater. Dit houdt in dat de provincie in diverse gevallen als bevoegd gezag de kosten voor de sanering en de nazorg voor haar rekening moet nemen. Voor dit doel heeft de provincie de afgelopen decennia middelen ontvangen van het Rijk uit de Doel Uitkering Bodem (DUB). De ontvangen rijksmiddelen zijn alleen bestemd voor bodemsaneringen en nazorg. De uitwerking van deze afspraken is onder meer vastgelegd in het Convenant bodem en ondergrond 2016-2020 dat op 17 maart 2015 door het Rijk, de VNG, het IPO en het UvW is vastgesteld. Naast bovengenoemd convenant is de wijze van uitvoering van de wettelijk provinciale taak vastgelegd in de Wet bodembescherming, de Waterwet en de Circulair bodembescherming. Gezien de eerder genoemde redenen zoals overeenkomsten, Omgevingswet, werkvoorraad en de grote verlaging van de vergoeding vanuit het Rijk, is een (gedeeltelijke) vrijval van de reserve niet wenselijk. Bij het (gedeeltelijk) vrijvallen van de reserve zou het betekenen dat de lasten voor de uitvoering van de wettelijke taken gedekt worden vanuit de algemene reserve.

De omvang van de reserve is voor een deel al specifiek bestemd voor projecten die nu bekend zijn welke vaak zijn vastgelegd in overeenkomsten met gemeenten, waterschappen en bedrijven. Onzekere factoren voor de komende jaren zijn de financiële effecten van de overheveling van de bevoegd gezag-taken naar gemeenten, de financiële effecten van de werkvoorraad spoed die na de inwerkingtreding van de Omgevingswet bij de provincie blijft en projecten waarvan de planning, omvang en benodigde acties nu nog niet helder zijn. De provincie blijft onder de Omgevingswet verantwoordelijk voor:

• Bodemsaneringen die vallen onder het overgangsrecht
• Nazorglocaties die vallen onder het omgevingsrecht (soms eeuwigdurend),
• Grondwaterverontreinigingen en saneringen
• Nieuwe saneringen bij complexe bedrijven
• Opkomende stoffen (p)ZZS (zeer zorgwekkende stoffen) inclusief PFAS

In bovengenoemd convenant is voor de periode 2016-2020 een totaalbedrag afgesproken wat de provincie ontvangt ter uitvoering van haar wettelijke taken. De provincie ontvangt waarschijnlijk voor de periode 2021-2030 ruim 60% minder vergoeding van het Rijk voor de uitvoering van haar wettelijke taken als bevoegd gezag onder de Omgevingswet. Dat is aanzienlijk minder dan wat we nodig hebben om aan onze verplichtingen te kunnen voldoen. Naast bovengenoemd convenant is de wijze van uitvoering van de wettelijk provinciale taak vastgelegd in de Wet bodembescherming, de Waterwet en de Circulair bodembescherming. Gezien de eerder genoemde redenen zoals overeenkomsten, Omgevingswet, werkvoorraad en de grote verlaging van de vergoeding vanuit het Rijk, is een (gedeeltelijke) vrijval van de reserve niet wenselijk. Bij het (gedeeltelijk) vrijvallen van de reserve zou het betekenen dat de lasten voor de uitvoering van de wettelijke taken gedekt worden vanuit de algemene reserve.

De omvang bedraagt na vaststelling van de Najaarsnota € 24,9 mln. De middelen in de reserve zijn specifiek bestemd voor bodemsaneringen en nazorg waar de provincie bevoegd gezag voor is op grond van de Wet bodembescherming en de Waterwet. Dit houdt in dat de provincie in diverse gevallen als bevoegd gezag de kosten voor de sanering en de nazorg voor haar rekening moet nemen. Voor dit doel heeft de provincie de afgelopen decennia middelen ontvangen van het Rijk uit de Doel Uitkering Bodem (DUB). De ontvangen rijksmiddelen zijn alleen bestemd voor bodemsaneringen en nazorg. Momenteel zijn het Rijk, IPO, VNG en UvW met elkaar in gesprek over de hoogte en de vorm van de financiële uitkering ten behoeve van de uitvoering van de wettelijke taken die voortkomen uit de Wet Bodembescherming voor de periode 2022-2030.